is de dood van het schaap. Daarom is het schaap gebaat bij een omheining, bij bescherming. Zo zou je in het kort de Two Concepts of Liberty van de filosoof en historicus Isaiah Berlin (1954) kunnen beschrijven.

Het begrip vrijheid houdt mij in haar greep. Dat deed het al eerder en is nu weer aangewakkerd door de 4 en 5 mei lezingen en de boeken van Edith Eva Eger. En natuurlijk door de discussies over de vrijheidsbeperkende maatregelen om ons te beschermen de wolf van deze tijd, het Corona virus. Hoe sta ik hierin, en wat kunnen we hierover leren en lezen bij Roberto Assagioli?

Lezing Eva Eger

Op 20 mei praten we met een groep over vrijheid en lijden naar aanleiding van het interview met Eva Eger. Wat een inspirerende vrouw, die zichzelf niet spaart, het experiment met vergeven aangaat en haar lijden gebruikt om anderen te begeleiden in hun weg naar vrijheid. Zij zegt oa: “Vrijheid betekent dat we op elk moment kunnen kiezen of we de nazi of de Ghandi die in ons zit het woord geven”. Hier gaat het dus over innerlijke vrijheid. En, mijns inziens, in de woorden van Berlin, positieve vrijheid: de vrijheid om meester te worden over ons eigen leven.

Ik ben vrij door en voor de ander

Een tweede aspect van vrijheid is dat wij mensen per definitie sociale wezens zijn en vrijheid dus relationeel van aard is. Wanneer wij als samenleving niet uiteen willen vallen in een strijd tussen hongerige wolven en verscheurde schapen moeten we leren vrij te zijn met elkaar. Vrijheid in verbondenheid.

En hoe kijken we dan naar de “opofferingen” van de afgelopen maanden? En naar de posters van de PVV en naar het Coronapaspoort?

Meer over de twee vrijheden van Berlin kan je bekijken op https://www.youtube.com/watch?v=pfhQhdA-zss

Assagioli in de gevangenis

Al zoekend naar vrijheidsbegrippen ging ik uiteraard ook te rade bij Roberto Assagioli de grondlegger van de psychosynthese. Assagioli werd in WOII opgesloten in de gevangenis als subversief element. Hij beschouwde het als een groots experiment. Zeker toen hij van zijn privileges van extra voedsel en een privé-cel beroofd dreigde te worden. Wat mij bijzonder trof was het gegeven dat Assaioli en zijn vrouw in een brief naar Mussolini schreven dat Assagioli vrijgelaten moest worden omdat hij geen staatgevaarlijke pacifist was maar een psychiater en arts die zich louter en alleen met innerlijke vrede bezighield.

The undersigned reaffirms that he never was a ‘pacifist’, because, with his understanding as a psychologist and psychiatrist of human nature, he has never had the illusion that peace can be founded on external means and with legal treaties as demanded and attempted by pacifists.”

Ha en dan zijn we weer terug bij Eva die schrijft: “je geest houd je gevangen, de sleutel zit in je zak”.

Goede wil

Voor Assagioli zit de sleutel voor innerlijke vrijheid o.a. in het inzetten van de goede wil. “The effective means to change men’s inner attitude, both individual and collective, is the constant application of good will.”

De goede wil als een van de wilsvormen die wij in de psychosynthese onderscheiden, “trainen” en bewust inzetten ten behoeve van onszelf en in onze relaties. Ik citeer: “Good will is the vital energy needed in all of our diverse relationships and it is close to the concept of love. We think of love mostly as an innate spontaneous experience, yet compassion towards all creation can also be developed through willful choice. When we attempt to replace competition with cooperation, conflict with dialogue, and consider the welfare of others then we are engaging our good will.

Catherine Lombard schrijft: “In order to activate our good will, our task is to develop love and will in balance and strength. Compassion is not true compassion unless it is active, a definite synthesis of love and will. In fact, the Buddha of Compassion in Tibet is depicted as having a thousand eyes that see the pain in all corners of the universe, and a thousand arms to reach out and extend help to all those who are suffering. To be compassionate isn’t enough; we need acts of compassion.

In his book The Act of Will, Assagioli wrote: “One of the principal causes of today’s disorders is the lack of love on the part of those who have will and the lack of will in those who are good and loving. This points unmistakably to the urgent need for the integration, the unification of love with will.” Assagioli calls on us to do this by first developing the weaker of the two, making both loving and willing equally available. Then we need to awaken and manifest the higher aspects of both. Finally, we must learn how to alternate between love and will in such a way that each arouses and reinforces the other.

The key here is focusing on developing a will-to-understand others and, ultimately, empathy. It means approaching every individual with sympathy, respect and wonder—as a “Thou.” We can do this because we all share the essential qualities of human nature, despite our cultural, religious, and historical backgrounds. We all hold the potential to be saint and sinner, criminal and victim, heroine and coward.

Dit lees ik oa. ook in het verhaal van dr Eger over hoe zij een hele jonge neo-nazi in haar therapiepraktijk krijgt en na haar aanvankelijke woede en ongeloof besluit om hem met medeleven te benaderen.

Podcast over de wil en de wilssoorten

In de podcast met Robert Bakker praten we over de goede wil en de andere wilssoorten zoals de sterke wil en de kundige wil en wat het lijden is als deze niet allemaal ontwikkeld zijn of niet in balans. Deze podcast kan je hier beluisteren: >>

Ter overweging

Zo dat is een heleboel materiaal ter overweging. Misschien dat je hier de komende tijd eens over kan mijmeren. Over de wolf en het schaap in jou. Over wil en liefde en de balans hier tussen.

Het zal je niet verbazen dat het begrip (innerlijke) vrijheid, wil en liefde een groot onderdeel uitmaken van mijn coaching. Het is mijn wil om jou hierin liefdevol als schaapherder te begeleiden en jou alle ruimte en veiligheid te bieden om te kunnen experimenteren. En dan gebeurt er iets dat ik nog steeds een klein wonder vind: er ontstaat bij iedereen ruimte, vrijheid, liefde, mildheid, zingeving.